Na wstępie należy wyjaśnić, że w nauczaniu Kościoła termin „rozwód kościelny” „unieważnienie małżeństwa” lub „unieważnienie ślubu kościelnego” tak naprawdę nie istnieje. Małżeństwo jest bowiem nierozerwalnym związkiem mężczyzny i kobiety, toteż ze swej istoty nie podlega ono rozwiązaniu. Jeśli doszukaliśmy się jakichś podstaw jego nieważności zwracamy się do sądu kościelnego o orzeczenie, że małżeństwo nigdy nie istniało i właśnie to jest istotą procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa.  Każdego roku w Polsce przybywa osób zainteresowanych stwierdzeniem nieważności małżeństwa sakramentalnego.

Aby proces mógł zakończyć się powodzeniem ważne są przesłanki nieważności małżeństwa, bowiem prawo kanoniczne wskazuje konkretne przyczyny, których występowanie prowadzi do stwierdzenia nieważności małżeństwa.  Tak jak sąd cywilny orzekając o rozwodzie bada de facto przyczyny jego rozpadu, tak w przypadku procesu kościelnego koniecznym składnikiem orzeczenia nieważności jest okoliczność, by przyczyna istniała już w momencie zawierania małżeństwa. Zgodnie z treścią kanon 1060 Kodeksu prawa kanonicznego małżeństwo uznaje się za ważnie zawarte, dopóki nie udowodni się okoliczności przeciwnej.

Osoba chcąca wszcząć proces o orzeczenie nieważności małżeństwa zmierzający do uzyskania tzw. „rozwodu kościelnego” musi wskazać przyczyny niezbędne do jego orzeczenia, tzn. przesłanki stwierdzenia nieważności małżeństwa.

Na pierwszym etapie najważniejszym jest by właściwie rozeznać, na jakiej podstawie prawnej należy skierować sprawę o orzeczenie nieważności małżeństwa do Trybunału Kościelnego.  Bez wątpienia prawidłowo sporządzona skarga, powinna zawierać właściwą argumentację prawną uzasadniającą zaistnienie wady zgody małżeńskiej, brak formy kanonicznej bądź przeszkodę zrywającą od której nie ma dyspensy.  Niestety, niezwykle często popełniany błąd  skupienia się wyłącznie na okolicznościach, które doprowadziły do rozpadu małżeństwa, co jest przedmiotem rozważania sądu cywilnego. Proces kościelny nie orzeka rozpadu małżeństwa, dlatego też opis historii małżeństwa często sporządzony przez prawników czy też strony jest błędny, kiedy wzorowany jest na procesie i pozwie o rozwód cywilny. Strona bowiem nie wnosi o orzeczenie rozwodu, jak ma to miejsce w sądzie cywilnym, ale uważa, że małżeństwo było przez nią zawarte nieważnie od samego początku.

W skardze kierowanej do sądu Kościelnego należy wskazać na szereg okoliczności istotnych dla procesu kościelnego, uzasadniających nieważność małżeństwa. Istotnym dla orzeczenia nieważności małżeństwa są okoliczności poprzedzające zawarcie małżeństwa, trwające w chwili jego zawarcia oraz istniejące po jego zawarciu. Sakrament małżeństwa nie wyczerpuje się bowiem wraz z aktem celebracji, ani wraz z jego dopełnieniem, lecz rozciąga się na całe życie małżonków, a następnie przedłuża się w rodzinie powstałej razem z ich małżeństwem. Dlatego tak ważne pozostaje powierzenie swojej sprawy adwokatowi kościelnemu, posiadającym w tej materii odpowiednie wykształcenie oraz doświadczenie. Jeśli więc potrzebny jest Państwu adwokat kościelny, już teraz zapraszam do kontaktu z naszą kancelarią Aleksandra Koźlińska radca prawny adwokat kościelny.